1239_MBI

Anno Domini M CC XXXVIIII, indictione XII, tercio die intrante iunio, in Civitate Austria in maiori palaçio, in presencia dominorum Volrici episcopi Tergestini, Stefani abbatis Sextensis, magistri Perengeri vicedomini, Leonardi decani Aquilegensis, Henrici de Villalta et Lodoyçi filii eius, Conradi de Kastiliro, Artuichi de Porpeto, Hermani de Portis, Warnerii filii eius, Iohannis de Orsaria, Wolrici de Cucania, Reynardi, Bernardi de Çucula, Kavaxosti, Bernardi de Tergesto et aliorum multorum.

Ibique Iohannes Engeldei, Albericus de Carsto, Lydoynus quondam Andree de Çiglago et Almericus Spandinuces sindici et procuratores consulum, Conscilii et universe communitatis Iustinopolis, prout in instrumento ab Ambrosio notario confecto sub anno Domini M CC XXXVIIII, indictione XII, sexto die exeunte madio ibidem perlecto continebatur, pro se et nomine dicte communitatis ex parte una et dominus B. Dei gratia sancte Aquilegensis sedis patriarcha et marchio Ystrie et Carniole nomine Aquilegensis ecclesie ex altera compromiserunt sub pena mille marcharum argenti pro qualibet parte in dominum Meinardum comitem Guricie tamquam in arbitrum et compositorem de omni controversia, litigio sive discordia que inter ipsos actenus^a vertebantur, promittentes sub dicta pena attendere et inviolabiliter observare omne preceptum, laudum et arbitrium, unum vel plura, quod vel que dictus comes inter ipsos precipere et arbitrare voluerit.

Quo facto, dominus comes, habito super his diligenti tractatu et conscilio sapientum, tale protulit arbitrium sive sentenciam:

Nos Meynardus comes Guricie electus arbitrator et compositor a domino B. patriarcha Aquilegensi nomine sue Aquilegensis ecclesie ex parte una et a dictis Iohanne, Alberico, Lidoino et Almerico sindicis et procuratoribus Communis Iustinopolis pro se et ipso Communi ex altera de communi parcium consensu et unanima voluntate, arbitramus, dicimus et pronunciamus:

[1] Quod Iustinopolitani quandocumque potestatem habere voluerint liberum^b habeant arbitrium eligendi quemcumque voluerint de Ystria vel de Foroiulii et non aliunde^c, nisi fuerit de consensu et voluntate domini patriarche. Et postquam elegerint, debeant ipsum electum domino patriarche vel eius vicario in Foroiulii denunciare ut ipsum confirmet. Et ipse teneatur eum confirmare, nisi esset manifestum eum non habere gratiam domini patriarche.

[2] De iure vero gastaldionis taliter diffinimus: quod gastaldio domini patriarche et marchionis potestatem habeat faciendi omnibus, presentibus suis iudicibus, rationem de propriis et allodiis. Item debeat dictus gastaldio suspendere, exoculare, omnia membra truncare et omnem penam sanguinis inferre, preter pena fustigationis. Et has omnes penas sanguinis inferre debeat gastaldio domini patriarche et marchionis cum auxilio et conscilio potestatis vel consulum qui erunt pro tempore, que ipsi teneantur ei dare sacramento. Et si amore vel precio gastaldio nolet predictas penas infere, cadat in pena ducentarum librarum, quarum medietatem habeat dominus patriarcha, alteram Commune Iustinopolis, et nichilominus rationem facere compellatur. Et ille qui absciderit vel tronchaverit membrum compellatur venire ad iudicium per potestatem vel consules et gastaldionem coram eis. Et per eos communiter compelatur satisfacere leso prius, postea domino patriarche, tercio Communi. Et si erit impotens quod non possit satisfacere, tunc gastaldio cum iudicibus suis cognoscat de pena sanguinis infligenda cum conscilio et auxilio potestatis vel consulum.

[3] De bannis vero centum biçanciorum, illi qui inciderint, et fuerit manifestum in placito regali per regales, primo solvant domino patriarche et marchioni bannum suum et postea satisfaciant Communi, nisi debitum appareret quod ante maleficium foret factum, quod de iure primitus solvi debet.

[4] De statutis vero taliter diffinimus: quod prefatus dominus patriarcha, quando sibi placuerit intrare civitatem, debet examinare statuta civitatis cum conscilio sapientum civitatis et suorum. Et si qua invenerit contraria iuribus sui Marchionatus et regalie, illa pronunciabit penitus non valere. Dictis statutis emendatis, adiciens que iuribus et honori suo et comodo civitatis viderit expedire. Et statuta per ipsum dominum patriarcham apposita vel correcta potestas vel consules, qui erunt pro tempore, iurabunt inviolabiliter observare.

Et si Commune Iustinopolis velet pactum istud infringere vel molestare, teneatur nomine pene privilegium quod factum fuit coram imperatorem apud Brixiam eidem domino patriarche conservare et penam in eodem privilegio positam solvere.¹ Et si dictus dominus patriarcha velet infringere pactum istud vel ultra istud aliquid aliud petere, teneatur nomine pene Communi Iustinopolis in mille marchis argenti.

Quo arbitrio pronunciato per dominum comitem, prefati Iohannes, Albericus, Lidoinus, Almericus sindici dicti Communis necnon Marcus de Çanino, Thofanius, Façinus, Piçorosso, Hyngelpretus de Savino, magistri Ricardus, Iohannes tabelio cives Iustinopolis atque Albericus de Tergesto et Çanetus consules Iustinopolis pro se et nomine dicti Communis iuraverunt ad sancta Dei evangelia, ut superius legitur, attendere et inviolabiliter observare, et consules qui post eos succedent iurare facient sic attendere et observare et ut totum Commune Iustinopolis faciat illud idem, bona fide dabunt operam efficacem.

Ab huius itaque rei maiorem evidentiam et perpetuam firmitatem de communi parcium voluntate factum est presens instrumentum et sygillis predictorum domini patriarche, episcopi Tergestini et comitis de Guricia pendentibus roboratum.

Ego Anselmus creatus ab imperatore F. notarius interfui et hanc cartam de mandato predicti domini patriarche necnon rogatu alterius partis scripsi et roboravi.