Emperor Frederick I confirms the rights and possessions of the Bishopric of Torcello.
(SC) ‡In nomine sancte et individue Trinitatis.‡
‡Fridericus divina favente clementia Romanorum imperator augustus.‡
Si rationabiles illustrium personarum petitiones circa augendas ecclesiarum Dei commoditates clementer exaudiamus, credimus nobis et eterne salutis meritum et temporalis glorie aucmentuma proficere et eos, quos effectu postulationumb suarum honoramus, nobis deinceps et Imperio devotiores existere.
Omnium igitur sancte Dei Ecclesie nostrorumque fidelium presentium scilicet ac futurorum noverit industria, qualiter dilectus noster Leonardus Torcellensis ecclesie venerabilis episcopus celsitudinis nostre postulavit clementiam, quatinus pro Dei amore animeque nostre mercede nostrum inviolabile preceptum iuxta predecessorum nostrorum magnorum imperatorum Karoli videlicet et Lotharii et Ottonis atque Cǒnradi et Heinrici decreta eidem Torcellensi ecclesie de omnibus rebus ad eandem ecclesiam pertinentibus, tam de monasteriis vel reliquis possessionibus, id est:
[1] basilica sancti Cypriani cum territorio suo;
[2] et sancti Michaelis ecclesia cum omnibus prediis suis et decimis et fossato, quo statutus est terminus tempore domni Karoli inter Veneticos et Longobardos – unum caput exiens in fluvio Scile et aliud in fluvio Iario, discurrente vero Scile per Meianas usque Scenegiam et discurrente Iario usque Altinum;
[3] et plebe sancti Donati cum prediis suis et silvis sive decimis et teritoriis quo tituli eiusdem ecclesie fuerunt, id est ecclesia sancti Benedicti et sancti Cenonis atque sancte Marie in Polumbo et ecclesia sancti Remedii cum omnibus adiacentiis et pertinentiis et decimis suis ex utriusque partibus Plavis fluminis;
[4] et Virgulano in provintia Polensi consistente cum omnibus ad se pertinentibus et cum silva que vocatur Torsellis et saltu in quo continetur proprietas sancte Marie, silvaque magna que est in ipso termino;
[5] necnon et sancti Stephani monasterio, quod est Altini, cum omnibus rebus ad id respitientibus;
[6] seu et sancto Laurentio constructa plebe iuxta fluvium Liquentiam cum omni iure et adiacentiis et decimis suis cunctisque familiis suis utriusque sexus et rebus ad eandem ecclesiam pertinentibus que infra dicionem Imperii nostri consistere noscuntur;
[7] et quicquid habere videtur in Civitate Nova Histriac et in civitate que dicitur Mugla;
[8] et quicquid habet in Campualto et ipsum molendinum de eodem Campoalto cum suo lacu, qui firmat in ipso Campoalto;
[9] et totum allodium de Cassatico et de quinto et de tertio, scilicet quantum dedit Stephanus Candianus eidem ecclesie Torcellensi, cum omnibus suis pratis ac silvis seu pascuis ac salicitis et cum omnibus cartulis et notitiis et pertinentiis suis, tam hactenus acquisitis quam deinceps acquirendis, fieri iuberemus, ut per nostri precepti confirmationem nostris futurisque temporibus eidem ecclesie suisque rectoribus in perpetuum profitiant augmentum.
Precipientes ergo iubemus, ut, quicquid ad memoratam ecclesiam prefatus Leonardus episcopus nunc possidet aut de iure possidere debet et quicquid eius successores in bonis eiusdem ecclesie possessuri fore dignoscuntur, tam acquisitum quam acquirendum, per huius nostre auctoritatis confirmationem et preceptum quieto prorsus ordine teneant et possideant universasque prescriptas res et quecumque ab antecessoribus nostris eidem ecclesie confirmata sunt vel quicquid in antea acquirere poterit, nostra auctoritate et iussione tranquilla quietudine habeat, ita ut a nullo umquam nostrorum fidelium controversetur aut inquietetur nulliusque ducis aut marchionis nec episcopi aut comitis nec vicecomitis vel alicuius rei publice exactoris pertimescat aut sentiat molestationem, quoniam omnes res ad eandem ecclesiam pertinentes omnesque servos et ancillas sub nostre tuitionis mundiburdium recipimus, ut nullam de cetero publicam functionem faciat.
Quecumque autem res iam dicti episcopi per emphiteosim aut alio quolibet modo ab aliquibus hominibus possidentur, in prelibati episcopi sint potestate suorumque successorum, ut aut legitimum censum inde recipiant aut si eum coloni solvere noluerint, ipse qui fuerit episcopus possessiones illas in usum prenominate ecclesie libere recipiat.
Illud etiam inviolata iussione sanccimus, ut decime, que annuatim ex frugibus persolvi debentur sive de omnibus bestiis per totam Altinensem parrochiam, ut supra legitur, eidem ecclesie sine omni contradictione persolvantur. Similiter autem habitantes in vicis qui dicuntur ___d Tercius, Montano, Calbenico, Pullarinis, Gaudentiaco et iterum Gaudentiaco villa et alia villa ad partem iam fate ecclesie sancti Cypriani site in loco qui dicitur Privatas perpetua stabilitate persolvant.
Si quis autem contra hanc nostram auctoritatem venire aut eam irritam facere presumpserit, sciat se compositurum auri optimi libras centum, medietatem camere nostre et medietatem rectoribus predicte ecclesie.
Quod, ut verius credatur et ab omnibus observetur, presentem paginam iussimus insigniri.
Huius rei testes sunt: Heinricus patriarcha Venet(iarum)e, Ǒlricus patriarcha Aquileie, Phylippus Coloniensis archiepiscopus, Cristianus Maguntinus archiepiscopus, Arnoldus Treverensis archiepiscopus, Sebastianus Çiani dux Venet(iarum)e, Sckinella comes Tarvisinus, Aureus Magister Petrus et alii quam plures.
‡Signum domni Friderici Romanorum imperatoris invictissimi.‡ (SM)
Ego Godefridus cancellarius vice Phylippi Coloniensis archiepiscopi et Ytalici Regni archicancellarii recognovi.
Acta sunt hec anno Dominice incarnationis MoCoLXXoVIIo, regnante domno Friderico Romanorum imperatore gloriosissimo, anno regni eius XXVIo, imperii vero XXoIIIIo.
Data apud Venetias, indictione Xa, IIIo nonas mensis augusti.
Feliciter, amen.
(SN) Ego Stephanus Novellus, filius Wecelonis Novelli notarii de Tarvisio, imperiali auctoritate notarius, huius paginam exemplaris ex autentico exemplo – integro et illeso, non viciato, non abolito nec cancellato vel abraso, bullato vero quodam sigillo magno cere seu bituminis rossi rotundo, infra quam rotunditatem erat et est sculpta ymago imperatoris in trono posita, sedentis cum pilleo in capite, induti regalibus indumentis dextraque tenentis septrum et pomum rotundum in leva, circa quam ymaginem sculpti caracteres sic legebantur: “Fredericus Romanorum imperator augustus”, integro et illeso – auctoritate mei officii tabellionatus sumpsi, scripsi et exemplavi diligenter, nichil addens vel minuens sententie mutativum aut viciativum intellectus, preter forsam virgulam, punctum, literam vel sillabam, ipsamque presentis exemplaris paginam postmodum coram venerabili in Christo patre domino Antonio Barastro, Dei gratia archiepiscopo Durachiensi et cum ipso certis ex infrascriptis testibus respicientibus in auctentico originali et aliquibus in huiusmodi scripto per me dictum notarium ex ipso sumpto, ut superius continetur cumque presens transscriptum cum eodem auctentico invenireturf concordare, ipse venerabilis pater dominus archiepiscopus supradictus persona utique provida publica auctentica et honesta ad petitionem reverendi viri domini archidiaconi Torcellani presentis ibidem ac coram ipso petentis ad perpetuam memoriam et fidem etiam adhibendam suam auctoritatem interposuit ac decretum sub anno Domini a nativitate millesimo trecentesimo tertio, indictione prima, presentibus ad predictam religiosis viris dominis fratre Francisco monasterii Omnium Sanctorum de Padua, fratre Frederico monasterii sancti Ylarii et Benedicti diocesis Castellane necnon et reverendis viris dominis presbitero Lucha archipresbitero Gradensi, presbitero Stephano Violo plebano ecclesie sancti Raphaelis, presbitero Raphaele Vidal eiusdem ecclesie cappellano, presbitero Margareto Giarardo cappellano ecclesie sancti Barnabe diocesis Castellane suprascripte et multis aliis. Die decimo octavo intrante mense novembris, Venecias in suprascripta ecclesia sancti Raphaelis.
a) sic B; augmentum ed. Appelt. b) ex corr. B. c) sic B: pro Histrie. d) sic spatium vacuum rel. B. e) Venet cum sign. abbr. B; Venetie ed. Appelt. f) seq. cance add. B, sed errore videtur.
This charter was one of the bases upon which the forged charter, purportedly issued by Charlemagne to the Bishopric of Torcello between 800 and 813, was made (see it edited here). There is, however, no reason to doubt the authenticity of this Frederick I’s charter. According to the charter, the possessions of the Bishopric of Torcello were confirmed by “Charlemagne, Lothair III, Otto (I?), Conrad II and Henry (which one?) (Karoli videlicet et Lotharii et Ottonis atque Cǒnradi et Heinrici). Since neither of these confirmation charters survives, it cannot be ascertained when precisely and how the Bishopric of Torcello acquired its possessions in Istria – those around Pula, Novigrad, and Muggia.