Era
Vol. 3: A 1077 usque ad 1209
Date
21st of December, 1206
Place
Regestum

In the name of Patriarch Wolfger of Aquileia, Henry of Gemona swears to Marco Barozzi, the envoy of Venetian Doge Pietro Zani, to uphold the treaties concluded between the Patriarchate and Venice, namely to ensure the safety of Venetian merchants throughout the patriarch’s secular dominion, to guarantee the reimbursement to any Venetian robbed within these territories, and to promptly announce to the Venetians if the Empire is planning any hostilities directed against them.

Source
The original is lost; the text survives in two 13th-century copies:
B = Venice, Archivio di Stato di Venezia, Pacta e aggregati, Pactorum Liber I, fol. 142r–v; a copy made by notary Vivian around 1210 under the subsequently added heading Privilegium domini W. Dei gratia Aquilegensis patriarche.
C = Venice, Archivio di Stato di Venezia, Pacta e aggregati, Pactorum Liber II, fol. 159v; a simple copy of B made in 13th century under the wrong heading Privilegium domini Villelmi Dei gratia Aquilegie patriarcha.
Previous Editions
Reinhard Härtel (ed.), I patti con il patriarcato di Aquileia 880–1255, Pacta Veneta 12 (Rome 2005), doc. 4*, pp. 78–80.
FIM Edition
Diplomatic edition based on B, including the subsequently added heading, with different readings from C reported in the critical apparatus; the numbering of the articles is introduced by the editor and follows Härtel’s edition.
Transcription

Privilegium domini W. Dei gratia Aquilegensis patriarche

[1] Scienduma est quod dominus W[olcherus] Aquilegensis patriarcha iuravit, quod homines Veneciarum in universo suo Patriarchatu securi haberentur in rebus et in personisb veniendo, eundo, permanendo, id estc in cunctis partibus quibus constringitur temporaliter, id estd in toto suo ducatu.

[2] Et si aliquis Venetorum inter spatium Primarii1 et Due Basiliche2 fuissee depredatus, tam eundo quam stando ac veniendo, ab aliquo homine qui per eum distringitur, quod infra dies XXX, quod ille depredatus vel alius pro eo elementaveritf se ad dominum patriarcham, vel illig qui per eum erit, debet esse studiosus ad inquirendum eth excutiendum ea que sibi ablate fuerunt et reddere sibi. Quod si facere non poterit, ipse dominus patriarcha, vel ille qui pro eo erit, debet reddere predictum habere illis qui fuerunt depredati ex sua camera infra suprascriptum terminum XXX dierum.

[3] Et si accidereti quod aliquis homo qui per eum non distringitur depredassej inter Primarium et Due Basilikek, et quodcumquel tempore ille depredator invenereturm vel de suis rebus aut de rebus suis vicinisn debeto restaurari perdita Venetico.

[4] Et si aliquis extraneus intraret per terram Friulip et descenderet deinde per flumina et depredasset aliquem Veneticum, dannumq debet restaurari ex camera suprascripti patriarche in spacio XXX dierum postquam elementatusr fuerit, eo ordine ut suprascriptum est.

[5] Et si ipse scierits quod imperator vellet facere aliquam molestiam hominibus Venecie qui in terra sua morantur, ac si surgeret discordiamt inter patriarcham et Venetos vel inter homines illius provincie, ante dies XV quam sibi esset facta aliqua molestia debet nuntiare Veneticis qui ibi erunt et debet eis tensau dare usquev districtumw Ducati Venecie cum toto suo habere.

[6] Et similiter totas illas honorificientias quas habebat dux Venecie et Comunix Veneciarum in toto Patriarchatu, a temporey patriarchaz Peregrini usque ad tempus predecessoris suprascripti patriarche nomine Peregrinus, totas debet observare et deliberare, preter quod non vult teneri de pacto quod fecit cum Venecia de iuramento predecessoris istius patriarchę qui vocabatur Peregrinus.

Hoc fuit anno Domini millesimo ducentesimoa' VI, mense decembris introeunte dies XXI, die iovisb', indictione decima, in Aquilegia in curia palatii, in presentia archidiaconi sui Patriarchatus et comitis Miginardi3 et Frederici de Cauriaga et multorum clericorum atque laicorum.

Hoc iuravit Henricus de Glemona per parabolam domini patria[r]chec' ad legatos, videlicet Marcum Barocium, et ___d' domini Petri Çiani Dei gratia Venecie, Dalmatie atque Chruaciee' ducis et dominusf' dimidie et quarte partisg' totius Romanie Imperii.

Apparato critico

aspatium vacuum pro littera initiali infecta rel. C.  b) rebus et in personis] personis et rebus C.  c) id est] om. C.  d) id est] .i. C.  e) fuisset C.  f) lamentaverit C.  g) isti C.  hadd. sup. l. B.  i) acciderit C.  j) depredasset C.  ksic B; Basiliche C.  l) quocumque C.  m) inveniretur C.  n) suis vicinis] suorum vicinorum C.  o) debent C.  psic B; Foroiulii C.  qsic B; dampnum illud C.  r) lamentatus C.  s) sciret C.  t) discordia C.  u) tensam C.  vseq. in add. C.  w) districtu C.  xsic B; comune cum sign. abbr. supra litteram -n C.  y) tempo C.  zsic B; patriarche C.  a') millesimo ducentesimo] MoCCC.  b') dies XXI, die iovis] die iovis XXI C.  c') patriache B; patriarche C.  d'spatium vacuum circa 8 litterarum rel. B; spatium vacuum circa 18 litterarum rel. C.  e'sic B; Chroacie C.  f'sic B; domini C.  g') dimidie et quarte partis] quarte partis et dimidie C.


1) Porto Primier between Grado and San Dobba.
2) Baseleghe between Caorle and Bibione, at the mouth of the river Livenza.
3) Count Maynard II of Gorizia, advocate of the Church of Aquileia.

Selected Bibliography
Pio Paschini, “Il patriarcato di Wolfger di Ellenbrechtskirchen”, Memorie storiche forogiuliesi 10 (1914): pp. 375–376.
Reinhard Härtel, I patti con il patriarcato di Aquileia 880–1255, Pacta Veneta 12 (Rome 2005), pp. 73–77.
Editor's Notes

The treaty between Patriarch Wolfger and the Commune of Venice marks a new age in Veneto-Aquileian relations – all the subsequent treaties evolved directly from this fateful document.

The patriarch promised safety to all Venetians throughout the secular dominion of his Church and obligated himself to reimburse all the Venetians who would be robbed between Porto Primer and Baseleghe. Moreover, the patriarch promised to promptly notify the Venetians in case of an impending imperial attack, thus effectively impeding the allegiance the patriarchs owed to Roman kings/emperors. Finally, Wolfger swore to pay the annual honorificientiae owed to the doge – twelve pigs and twelve loaves of bread – that his Church had owed since the age of his predecessor Ulrich II (see more on that here). Wolfger, however, refused to ratify the treaty his predecessor Pellegrin II had signed with Venice (edited here).

The ratification of the pact was witnessed by Count Maynard II of Gorizia as the advocate of the Church of Aquileia and the relations between Patriarch Wolfger and Venice remained amicable.

How to Cite
First citation: Josip Banic (ed.), Fontes Istrie medievalis, vol. 3: A 1077 usque ad 1209, doc. 1206_VW, fontesistrie.eu/1206_VW (last access: date).
Subsequent citations: FIM, 3: doc. 1206_VW.
Facsimile
Image Source and Info

The publication of the facsimile of B (Venice, Archivio di Stato di Venezia, Pacta e aggregati, Pactorum Liber I, fol. 142r–v) is granted free of charge by Archivio di Stato di Venezia by way of the “simplified procedure” of publishing archival facsimiles (La circolare della Direzione generale archivi n. 39 del 29 settembre 2017: procedura semplificata: pubblicazioni online che perseguano finalità scientifiche o pedagogiche, non beneficino di inserzioni pubblicitarie o commerciali e non siano soggette ad accesso a pagamento).

Photo by Archivio di Stato di Venezia.

The digital facsimile remains under the exclusive copyright of Archivio di Stato di Venezia.