Era
Vol. 4: A 1209 usque ad 1300
Date
December 11, 1260
Place
Regestum

Patriarch Gregory of Montelongo and Count Maynard IV of Gorizia reach an accord regarding the properties pledged to the count, Monfalcone, Cormòns, and the investiture of hereditary fiefs enjoyed by the count from the Church of Aquileia.

Source
A = Vienna, Haus-, Hof- und Staatsarchiv, Allgemeine Urkundenreihe, AUR 1002. The parchment was originally adorned with two hanging seals that subsequently fell off; the patriarch’s seal is partially preserved together with the document.
Previous Editions
Vincenzo Joppi, “Documenti goriziani del secolo XII e XIII,” Archeografo Triestino, ser. 2, 12/1–2 (1886): doc. 33, pp. 26–28.
FIM Edition
Diplomatic edition based on A.
Transcription

In nomine Christi, amen.

Anno a nativitate Eius millesimo ducentesimo sexagesimo, tercie indictionis, apud Civitatem in camera patriarchali, die undecima intrante mensis decembris, presentibus dominis Alberto Cenetensi electo domini G(regorii) patriarche Aquilegensis vicedomino, Weçelone abbate Mosacense, Weçelone abbate Belliniense, Iohanne arcidiacono Aquilegensi, Wolrico dicto Cadubrino decano Civitatensi et Berengero Sancti Wolrici et magistro Bonincuntro Sancti Petri de Carnea prepositis, Albiero de Urbe et Mathia de Mels canonicis Aquilegensibus, magistro Nicolao de Lupico domini pape scriptore, Alberto plebano de Boçano et Gabriele de Prata et dominis Henrico de Villalta, Conone de Morutio, Iohanne de Cucania, Asquino de Varmo, Waltero Bertoldo et Matheo de Rivarotta testibus et aliis multis.

Venerabilis pater dominus Gregorius Dei gratia sancte Aquilegensis sedis patriarcha ex parte una et dominus Meinardus comes Goritie ex altera, qui non erant concordes, sponte ad talem concordiam devenerunt:

Quod dictus dominus Meinardus comes Goritie per se suosque successores precise ac absolute resignavit, refutavit et dedit in manus domini Gregorii patriarche Aquilegensis omnes pignorationes, ubicunque fuerint, quas bone memorie dominus Meinardus comes Goritie pater suus habuit a bone memorie domino Bertoldo patriarcha Aquilegensi et a domino Gregorio patriarcha et ab ecclesia Aquilegensi, pro quatuor milibus marcharum Aquilegensis monete, promittens eidem domino patriarche quod instrumenta, si qua habet, vel litteras super pignorationibus ipsis factis titulo infeudationis vel alio quocumque modo in manus ipsius domini G(regorii) patriarche resignabit et dabit, et si aliquo tempore inveniantur, sint cassa et vana.

Item dictus dominus comes Goritie precise ac absolute per se suosque successores et heredes refutavit et dedit in manus dicti domini G(regorii) patriarche Aquilegensis omne ius et actionem realem et personalem, si qua vel si quod habet vel visus est habere, in castro et loco Montisfalconis. Et si ipse dominus comeas vel sui in contrata Montisfalconis ius aliquod habent, dictus dominus G(regorius) patriarcha libere ac absolute illud dimittet eisdem.

Item dictus dominus comes sponte et sua bona voluntate concessit dicto domino G(regorio) patriarche Aquilegensi, ut ipse dominus patriarcha in vita sua castrum Cormonis pro sue voluntatis beneplacito faciat custodiri, ita tamen quod post decessum ipsius domini patriarche dicto domino comiti et heredibus ipsius nullum preiudicium debeat generari, salvo tamen quod, si dictus dominus comes vel sui ius aliquod habent in contrata ipsius castri, illud cum integritate percipere debeant et habere.

Et tunc memoratus dominus patriarcha promisit dicto domino comiti, quod dabit sibi litteras suas patentes suo sigillo munitas quod pro eo, quod idem dominus patriarcha predictum castrum Cormonis custodiri facit in vita sua, nullum dicto comiti et suis heredibus possit ex hoc preiudicium generari.

Item supradictus dominus G(regorius) patriarcha investivit manu propria dictum dominum Meinardum comitem Goricie de omnibus feudis que pater suus et antecessores eius habuerunt ab ecclesia Aquilegensi, recepto ab eodem comite fidelitatis debite iuramento, prout in talibus recipi consuevit. Feudum quoque bone memorie comitis Tyrolensis supradictus dominus G(regorius) patriarcha tenuit in se, nec investivit comitem eundem de feudo ipso, quia patrem suum de eodem feudo, ut dicebat, idem dominus G(regorius) patriarcha noluit investire. Et si forte idem dominus patriarcha concordare poterit cum eodem comite de feudo ipso, sive per concambium sive aliter, ita quod feudum ipsum absolute remaneat ecclesie Aquilegensi, bene quidem, sin autem ipse dominus patriarcha de feudo ipso eidem comiti teneatur facere quod postulat ordo iuris.

In cuius rei testimonium et stabilem firmitatem de voluntate utriusque partis super compositione huiusmodi confecta fuerunt duo similia publica instrumenta predictorum domini G(regorii) patriarche et domini M(einardi) comitis Goritie sigillorum munimine roborata.

(SN) Ego Iohannes de Lupico Sacri Imperii publicus notarius hiis omnibus presens interfui et rogatus scripsi in formam publicam reducendo.

(SP D) (SP D)

Medieval Recollections

Anno predicto [MCCLX] fuerunt omnes discordie sedate, et etiam inter dominum patriarcham et comitem Goricie.” – Julian of Cavalicco, Civitatensis chronica, ed. Tambara, RIS, ser. 2, 24/14 (Città di Castello 1905), p. 4.

Peace Treaty of Buzet, promulgated on March 20, 1264 – edited here as doc. 1264_PG.

Selected Bibliography
Pio Paschini, “Gregorio di Montelongo patriarca d'Aquileia (1251-1269),” Memorie storiche forogiuliesi 17 (1921): pp. pp. 30–31.
Giuseppe Marchetti-Longhi, Gregorio de Monte Longo, primo patriarca italiano di Aquileja (1251-1269) (Rome 1965), pp. 276–278.
Giordano Brunettin, “L'evoluzione impossibile: Il principato ecclesiastico di Aquileia tra retaggio feudale e tentazioni signorili (1251-1350),” in Il patriarcato di Aquileia: Uno stato nell'Europa medievale, edited by Paolo Cammarosano (Udine 1999), p. 83.
Donata Degrassi, Cormòns nel Medioevo (Mariano del Friuli 1999), p. 43.
Anja Thaller “Advocati ecclesiae – zwischen Schutz und Eigennutz. Oder: Warum die Grafen von Görz die Verträge mit der Aquileier Kirche brachen,” Zeitschrift für Historische Forschung 55: Der Bruch des Vertrages: Die Verbindlichkeit spätmittelalterlicher Diplomatie und ihre Grenzen, edited by Georg Jostkleigrewe (2018): p. 253 and passim.
Editor's Notes

This is the first treaty between Count Maynard IV, the son and heir of the late Count Maynard III of Gorizia, and Patriarch Gregory of Montelongo. The duo, the patriarch and the advocate of the Church of Aquileia, were initially inimical, but the present treaty was supposed to usher in a new era of peace and friendship. The treaty was promulgated following Gregory’s triumphs as he brought to heel numerous rebels across Friuli, including the lords of Duino (see Paschini and Brunettin, cited above). This attempt at pacification failed. As revealed by subsequent peace treaties, the Aquileian patriarch would wage war against the counts of Gorizia, brothers Maynard IV and Albert I, up to the pacification in March of 1264 (see doc. 1264_PG). The jurisdiction over Cormòns would remain an apple of discord for decades to come, settled only by Gregory’s successor, Patriarch Raymond della Torre and Count Albert I of Gorizia (see Degrassi, cited above).

How to Cite
First citation: Josip Banić (ed.), Fontes Istrie medievalis, vol. 4: A 1209 usque ad 1300, doc. 1260_PG, fontesistrie.eu/1260_PG (last access: date).
Subsequent citations: FIM, 4: doc. 1260_PG.