Berthold V of Andechs, patriarch of Aquileia, promises to the envoys of Doge Pietro Ziani and the Commune of Venice the security of Venetians within the boundaries of his temporal dominion; assures the recompense in case a Venetian ends up being robbed within his territories; promises to inform the Venetians in case of hostilities planned against them by the Empire; and he commits himself to amend the agreement, if necessary, in accordance with the Venetian doge.
(SN) In nomine altissimi Dei viventis in secula, amen.
Eius salutifere nativitatis anno millesimo ducentesimo octavodecimo, indictione sexta, die quartodecimo introeunte mense octubris.
Ex huius publici instrumenti lectione clare sit manifestum, quod dominus Bertoldus Dei gratia Aquilegensis patriarcha nomine sui Patriarchatus et pro se et pro utilitate ipsius Patriarchatus convenit et promisit per stipulationem domino Iohanni Tonisto et domino Petro Barbo super hoc delegatis a domino Petro Çiani Dei gratia Venecie, Dalmatie atque Chruacie duce, quarte ac dimidie partis totius Imperii Romanie dominatoris, recipienti vice et nomine pro prefato domino duce et sui Comunis Veneciarum:
[1] Quod homines Veneciarum in universo suo Patriarchatu securi haberentur in rebus et in personis veniendo, eundo, permanendo, id est in cunctis partibus quas constringit temporaliter, id est in toto suo ducatu.
[2] Et si aliquis Venetorum inter spatium Primarii et Due Basilice fuisse depredatus, tam eundo quam stando ac veniendo ab aliquo homine qui per eum distringitur, quod infra dies triginta, quod ille depredatus vel alius qui pro eo elementabitur se ad dominum patriarcham, vel illum qui per eum erit, debet esse studiosus ad inquirendum et excutiendum ea que sibi ablata fuerit et reddere sibi. Quod si facere non potuerit, ipse dominus patriarcha, vel ille qui pro eo erit, debet reddere predictum habere illis qui fuerunt depredati ex sua camera infra suprascriptum terminum triginta dierum.
[3] Et si accideret quod aliquis homo qui per eum non distringitur depredasset inter Primarium et Duas Basilicas, et quocumque tempore ille depredator inveniretur vel de suis rebus * debet restaurari perdita Venetico.
[4] Et si aliquis extraneus qui intraret per terram Friuli et descenderet deinde per flumina et depredaretur aliquem Veneticum, dannum debet restaurari ex camera dicti pat[ri]arche in spacio triginta dierum postquam elementatus fuerit, eo ordine ut suprascriptum est.
[5] Et si ipse sciverit quod imperator vellet facere aliquam molestiam hominibus Venecie qui in terram suam morantur, ac si surgeret discordiam inter patriarcham et Venetos vel inter homines illius provincie, ante dies quindecim quam sibi esset facta aliqua molestia debet nuntiare Veneticis qui ibi erunt et debet eis tensam dare usque districtum Ducatus Venecie cum toto suo habere.
[6] Et similiter totas illas honorificientias et pacta quas habebat dux Venecie et Comunis Veneciarum in toto suo Patriarchatu, a tempore patriarche Peregrini usque ad tempus predecessoris * patriarche Wolfcherii, totas debet observare et deliberare.
[7] Et si quid erit utile ad addendum vel diminuendum super hoc quod superius legitur, promisit prefatus dominus patriarcha cum voluntate et concordia prefati domini ducis facere et adimplere.
Insuper ad maiorem cautelam dominus Henricus de Glemona per parabolam suprascripti domini patriarche ab ipso habita super animam suam ad sancta Dei evangelia iuravit corporaliter omnia predicta facere et adimplere, nisi remaneret verbo suprascripti domini ducis dando per se vel per suum nuntium sibi terminum etiam absente et presente.
Et simili modo Çiuri de Peuma iuravit super animam domini comitis Megenardi dare operam et vim, adimplere et facere omnia que legitur superius.
Actum Aquilegie in capella palatii prefati domini patriarche, presentibus Octatio de Pertensten et Olderico de Cucagna et Iohanne de le Porte et Iohanne preposito Sancti Felicis et Hermanno canonico Aquilegensi et Gerlocho canonico Aquilegensi et Gerlotho de Staine et aliis pluribus; et de Veneciis Iacobo Steno vicedomino et Martino milite et Michaele de Rainero et Adame Dedo et Iohanne Fusculo et Meneco Firiolo et Meneco Grimani et Iohanne Grimani et Iohanne Dandulo et Philippo Cuntarini et aliis pluribus.
(SN) Ego ‡Vivianus‡ scriptor, notarius et iudex domini Henrici Romanorum imperatoris his predictis interfui et, ut audivi, scripsi, firmavi et dedi.
The pact between Venice and Patriarch Berthold was signed almost as soon as the new head of the Aquileian Church reached Friuli. The pact itself is merely a repetition of the one signed by Berthold’s predecessor, Wolfger, in 1206 (edited here as 1206_VW). The treaty does add an additional article: the pact may be modified if both parties would agree on the matter (marked as n. 7 in the edition). Henry of Gemona promised in the name of Patriarch Berthold to uphold the pact and Siegfried of Piuma swore the same in the name of Count Maynard II of Gorizia, the advocate of the Church of Aquileia.
Unlike the other pacts between Venice and the Patriarchate of Aquileia, this one is preserved in the original, but it is not copied in the Venetian Libri Pactorum series.
This treaty would not last long as new pact would be forged between Venice and Patriarch Berthold in 1222 (edited here as 1222_VB).
The publication of the facsimile of A (Venice, Archivio di Stato di Venezia, Miscellanea atti ducali e diplomatici, busta 7, doc. 8/A) is granted free of charge by Archivio di Stato di Venezia by way of the “simplified procedure” of publishing archival facsimiles (La circolare della Direzione generale archivi n. 39 del 29 settembre 2017: procedura semplificata: pubblicazioni online che perseguano finalità scientifiche o pedagogiche, non beneficino di inserzioni pubblicitarie o commerciali e non siano soggette ad accesso a pagamento).
Photo by the editor.
The digital facsimile remains under the exclusive copyright of Archivio di Stato di Venezia.