Razdoblje
Vol. 3: A 1077 usque ad 1209
Datum
February 2–6, 1170
Regest

Ulrich, the former margrave of Tuscany, together with his wife Diemot donate the castle of Attimis with the appertaining village, the castle Partistagno, the villages Porzùs, Subìt, Prossenicco, Cergneu, Chialminis, Lucinico, Piedimonte, Orehovlje, Vipolže and Volče, their properties in Breginj and Logje, their allod in Nimis and their court in Ariis, together with their ministerials, to the Church of Aquileia and Patriarch Ulrich II; the ministerials pledge their oath of fealty to their new lord, the patriarch of Aquileia.

Izvornik
The original is presumed lost; the text survives in several much later copies, all of them in turn stemming from a nowadays lost vidimus made on the basis of the original and authenticated by Ottolino of Vicenza on July 14, 1215:
F = Venice, Archivio di Stato di Venezia, Consultori in iure, ms. 366/3, fols. 30v-33r; a copy authenticated by eight public notaries on September 14, 1481, under the following heading: 1180 Donatio domini Odorici marchionis et domine Diemote eius uxoris, Tuscie marchionisse, Wolricho patriarche Aquileiensi de castro de Atemps et de villa sub dicto castro constituta et cetera; this copy is in turn made on the basis of a vidimus from March 28, 1356, authenticated by notary Benevento of Udine, under the following heading: In Christi nomine, amen. Anno eiusdem Domini millessimo CCC quinquagesimo sexto, indictione octava, die vigessimo octavo intrante marcio.
Haec est copia privilegii illustrissimi et magnifici domini Odorlici quondam marchionis et quondam dominę Diemot eius uxoris Tuscię quondam commorantium in Atems de bonis infrascriptis, quae pro eorum anima dederunt et contulerunt reverendo in Christo patri et domino Odorlico ecclesię Aquilegensis patriarchę recipienti vice et nomine dictę ecclesię, cum omnibus iuribus prędictis bonis pertinentibus, propter quam donacionem iuris predicti infrascripti pertinentes prędicto Marchionatui non tenerentur solvere mutam aliquam nec ius in foro aliquo sub dominio ecclesię Aquilegensis, prout dicatur, ac eciam alia iura quę hucusque non solverint cum aliis iuribus suis,quam copiam communivi plebis Versię me infrascriptum scriptorem rogaverunt ut exemplarem et eis scriberem, quod privilegium ita contingit;
and the following attestation: Ego Benevenutus de Utino imperiali auctoritate notarius precibus comunium plebis Versię copiam privilegii illustris comitis Worlici prędicti prout in dicto privilegio .. de verbo ad verbum publice scripsi anno Domini Mo CCCo LVIo, indictione octava, die XXVIIIo intrante marcio, prout superius continetur; this 1356 copy is in turn based on Ottolino’s 1215 vidimus; overall, ms. F is a copy of very poor quality.
R = Venice, Biblioteca Marciana di Venezia, ms. lat. IX, 126 (= 3279): Bernardo Maria de Rubeis, Schedae et monumenta ad opus Monumenta ecclesiae Aquileiensis, fols. 45v–46r; 18th-century simply copy, apparently based on a later copy of Ottolino’s 1215 vidimus.
T = Cividale, Museo Archeologico Nazionale, Pergamene ex-Capitolari, busta 2, doc. 30; an authenticated copy made by Iacobus Sanctus Marno publicus Veneta auctoritate Brazzacchi notarius on May 25, 1739. This copy is based on another authenticated copy made on December 17, 1671, by Franciscus Caimus, which is in turn a based on Ottolino’s 1215 vidimus.
Izdanje
Bernardo Maria De Rubeis, Monumenta ecclesiae Aquileiensis commentatio historico-chronologico-critico illustrata (Venice 1748), cols. 604–5, based on R (= Ippolito Camici, Storia de'duchi, e marchesi che hanno governato la Toscana dall'anno 1139. fino all'anno 1170 (Florence 1773), doc. 8, pp. 19-22; featuring some silent emendations).
Lodovico Antonio Muratori, Antiquitates Italicae Medii Aevi, vol. 9 (Arezzo 1776), cols. 591–596; based on an unknown copy.
Sebastiano Blancato, “Il nucleo originale della tradizione documentaria del castello di Attimis,” in Il castello di Attimis: Tra natura e cultura, ed. Angela Borzacconi, Maurizio Buora, and Massimo Lavarone (Trieste 2023), docs. 6–8, pp. 107–112; based on T and previous editions.
FIM izdanje
Reconstructive edition based on FRT and favoring R, judged to be the best copy; diphthongs and -ę added in FRT are standardized as -e; spellings differing only in sibilant -ti and -ci are not reported in the critical apparatus.
Transkripcija

(SC)a In nomine Domini.

Anno nativitatisb Domini Mc C LXX, indictione tercia, die lune secundo intrante mense februariid, in presencia infrascriptorum testium.

Wodalricuse quondamf marchio Tuscie et Diemůtg quondamh marchiosanai eius uxor pro remedio animarum suarum et predecessorumj suorum contulerunt puram et meram donationem super altare beatissime Marie virginis et in manu Wodalricik Aquilegensisl ecclesie patriarche et Apostolice Sedis legati:
[1] de castro de Attensm, uti nunc possidet,n et villa sub castro constituta cum omni iure sibi pertinenteo, servis et ancillis ibidem manentibus et peculio ipsorump, et bonis cultis et incultisq, montibus, nemoribus, vallibus, campis, pratis, vineis, piscationibus, venationibus, molendinis, aquis aquarumque decursibusr;
[2] et de castro Pertistayns cum omnibus suis pertinentiis;
[3] ett de villa Porcil;
[4] et de villa Subidu;
[5] et de villav Prosernichw;
[6] et de hoc toto quod habet in Vergin;
[7] et Lůgrex cum villa ety omnibus suis iuribus etz pertinentiis;
[8] et de villa Cernueaa;
[9] et de villa Calminesab;
[10] et deac alodioad quod habet apud Namach;
[11] et deae curia apud Hageaf constituta;
[12] et de villa que vocatur Latinaag;
[13] et de villa que vocatur Predegoiah;
[14] et de villa Rechelach;
[15] et de villa Wipelsachai;
[16] et de villa Wolfschelaj,
et cum omnibus pertinentiis predictorum locorum, vineis, pratis cultis et incultis, nemoribus, piscationibus, venationibus, aquis aquarumque ductibus et cum omniak districtu etal iure predictorum locorum et cum omnibus servis et ancillis et peculiis et rebus eorum in suprascriptisam locis habitantibus.

Insuper infrascriptian prefati iugales donaveruntao infrascriptoap prefato altari Aquilegensis ecclesie et infrascriptoaq prefato Wodalricoar Aquilegensias patriarche et Apostolice Sedis legato ministeriales suos disnimannosat, videlicet: Sifridumau cum filiis quosav habuitaw de domina Det(mu)diax, Conradumay et fratrem cum omnibus filiis et filiabus suis, Conradum de Merlanoaz cum filiis et filiabus suis preterba filiambb eius Diemůtbc, Engelmanum fratrem dictibd Conradi, Henricum de Stratbe, Růbertumbf de Nemachbg, Albertum Clesterbh, Wernardumbi de Gudigbj cum filiis et filiabus, Hechardumbk fratrem eius, Pertoldum de Ruwinbl, Otiliumbm de Ruwinbn cum filiis et filiabus preter unum quem voluntbo, Bertadinbp de Plu...bq cum filiis et filiabus eius preter Octonembr et sororem eius quebs est apudbt Celchanbu, Pelegrinum de Lubidragbv cum tribus sororibus, Henricum de Flamberbw cum duabus sororibus,bx Henricum de Hagby cum uxore et filiis et filiabus eorum, Pertoldum de Hagebz, Henricum de Wipelsachca cum filiis suis, dominamcb Machtildamcc de Prodegoicd cum filiis et filiabus suis, Ottacumce de Foidecf cum sorore eius Margareta, Hirmindeicg de Attens cum filiis et filiabus, Henricum de Attens cum filia, Arponem de Attens, W[o]dalricumch gastaldionemci de Attens, Iohannemcj de Sancto Vito, W[o]dalricumck de Sancto Vito, Iohannem de Versacl. Quibus ministerialibus idemcm marchio Wodalricuscn, omniaco de quibus prius se violenter intromiserat, reddiditcp et tenutam eiscq restituit.

Confirmatum est statim utcr nullus castellanus in eodem castro, videlicet Attens, locetur, nisi quemcs voluntas et consilium ministerialium ad idem castrum pertinentium elegeritct.

Supradictus quoque marchio Wodalricuscu quondam ibidem, antequamcv istam prefatam donationem faceretcw, iuravit super altare beatissime Mariecx virginis quod expediveratcy omnia suprascriptacz a filiabus et a nepote per refutationem quam in eum fecerantda, et quoddb libere possetdc tradere de iure cuicumque volueritdd.

Etde promisit dedf defensare etdg warentare istamdh donationem legitimedi iureiurandodj suprascriptedk prefate ecclesie et domino patriarchedl ab omni homine et quoddm firmam et ratam perpetuo infrascriptamdn donationem habebitdo.

Item domina Diemůtadp quondam marchiosanadq Tuscie iuravit per nuncium suumdr cui ipsa dedit parabolamds iurandi, quod ipsa nulla occasione necdt dotis nec donationis vel cuiuslibet alterius veniet contra infrascriptamdu donationem, seddv semper firmam et inviolabilemdw habebit. Nuncius vero iurandidx fuit Artuwicusdy de curia veteri.

Etdz maior pars dienismanorumea et ministerialium illorum feudum quod habebant a suprascriptoeb marchione, presente eo, aec domino patriarcha receperunted et ei fidelitatem super altare iuraverunt.

Nomina illorum quiee iuraveruntef suprascriptameg fidelitatem sunt hec: Conradus de Cinpicaeh, Sifridusei filius fratris eiusdem, Conradus de Merlaçej, Hengelmarius eius frater, Henricus de Strichaek, Conradus de Franchael, Rodepertus de Nimesem, Adalbertusen Clestenseo, Wariendusep de Gudigeq, Henricus de Frata, Pertoldus de Frata, Henricus de Wipelsacher, Wodarlicuses eius filius, Iohannes de Versaet, Wodalricuseu de Sancto Vito et Wodolricusev de Flagug[n]aew, Odolricusex de Zumpicaey, Ottachusez de Faedesofa. (SC) (SC) (SC) (SC) (SC) (SC)

Actum est hoc in civitate Aquilegensifb ante altare beatissime Marie virginis, presente clero et populo.

Signa testium: Wodolricusfc abbas de Musinichfd, magister Adalbertusfe de Frisachff, Lupardus decanus Aquilegensis, Ionatasfg prepositus Sancti Felicis, Odelscalcus de Rasingfh, Pelegrinusfi prepositus ecclesie Civitatensisfj, comes Wolfradusfk, comes Henricus eius gener de Lexenmuntfl, Cůnradusfm de Fontanabona, Fridericusfn et Artuwicusfo de Cauriagofp, Ottofq de Půchfr, Walterius de Lusiriagofs, Reginardusft de Artignafu, Reginhardusfv de Frata, Noppusfw de Civitate, Walchonusfx de Vendoyfy, Frashaufz de Muriachoga, Herbordusgb de Fagedisgc, Warnerius de Pinzanogd, Warnerius de Glemonage et alii plures testes rogati fuere, scilicetgf a suprascripto marchione et marchisanagg, et predictus marchio et marchisanagh rogaveruntgi suprascriptamgj donationem ut in scriptis redigeretur.

Postea, die mercurii, marchio Wodalricusgk tradidit possessionem de curia de Hage predicto domino patriarche apudgl Hagegm pro omnibus prediis supradictisgn etgo castris, et confessus est Hechardusgp fecisse fidelitatemgq domino patriarche, presentibusgr comite Wolfradogs, Wodalsalchogt, Ionatha, Walterio de Pinzanogu/gv et Cůnone půrgrafgw de Usono, qui etgx superiori donationi affuit, et Conogy eius filiusgz.

Et hoc fuit in Hage in stratamha iuxtahb ecclesiam.

Sequenti vero die veneris, supradictus marchio et marchionissahc in castro de Attens tradiderunthd claves eiusdem castri in manu Wodalricihe Aquilegensis ecclesie patriarche, et miserunt eum per turrim et portamhf in tenutam pro castro et omni[bus]hg possessionibushh supradictishi et datis, presentibus his testibus, quorum nomina hec sunt: comes Wolfradushj, comes Henricus de Lexmunthk, Fridericushl et Artuwicushm de Cauriachohn, Wodolricusho abbas de Mosinichhp, Ionatashq prepositus, Romulushr, Otto de Půchhs, Walterius de Pinzanoht, Gotsalcushu, Hermannushv prepositus Sancti Wodolricihw, Cunohx [půrgraf]hy de Usonohz, Reginhardusia de Petiniaib, Ofradusic de Susano, Walconusid deie Vendoy.

Et eodem die suprascriptusif marchio et marchionissaig exiveruntih de suprascriptoii castro, et possessionemij eiusdem castri et tocius predominiumik suprascriptoil patriarche relinquerunt in presencia suprascriptorumim testium.

Et ibidem Arboin et Henricus de Attens iuraveruntio fidelitatem domino patriarche sicut diesmanniip et feudum quod habebant a marchione ab eo receperunt.

Sanctusiq sacratissime aule iudex omnibusir suprascriptis interfuit testis et vidit et audivit.

(SN)is Ego Iohannes Bonus tabellioit, rogatus aiu suprascriptis iugalibus et dinismannisiv ut superius, heciw scripsi et complevi.

(SN)ix Anno Domini MoCCoXVo, indictione IIIiy, die XIIII exeunteiz mensis iuliija, ego Ottolinusjb Vicentinus sacri palacii notarius ex autenticojc, nichiljd addensje vel minuens quod sententiam mutare possetjf preter notam vel pontum, sumpsijg hoc exemplum etjh scripsi bona fide etji sine fraude.

Kritički aparat

aom. F.  b) a nativitate RT.  c) millessimo F.  d) februario RT.  eT; Wdalicus R; Odoricus F.  fom. F.  g) Diamouth ex Diamonda corr. al. man. F.  hom. F.  iex marchiosona corr. al. man. F.  j) precessorum F.  k) Vorlici F; W. R; Wdalrici R.  lF; Aquileiensis R et undique sic; Aql cum sign. abbr. R sed saepe Aquilegensis loco Aquileiensis.  m) Atems et undique sic F.  nseq. (S)(S)(S)(S)(S) add. F; seq. (S)(S)(S)(S)(S)(S) add. RT; profecto sign. insertionis notarii Ottolini Vicentini; in intergrum leg. Camici et sic ed. Blancato; puncta posuit De Rubeis.  o) pertinenti F.  p) ipsarum F.  q) et incultis] om. F.  r) ductibus RT.  sF; Prothensteine R; Protesteino T; Perthensteine ed. De Rubeis et Blancato.  t) etiam F.  u) Subit F.  v) et de villa] om. F.  w) Prosenich F.  >x) Longe F.  y) villa et] om. F.  z) iuribus et] om. RT.  aa) Cergneu F.  ab) Calminis F.  acseq. villa add. F.  ad) allidio T; ex alidio corr. R.  aeom. T.  afex Age corr. T; Age F.  agR; Latena T; La Cava F; Lasina ed. Muratori et Blancato.  ah) Predegon F.  ai) Vipestach F.  aj) Wopschel F; Wolftechel T.  akom. F.  alseq. cum add. F.  am) istis F; infrascriptis T.  an) isti F.  aoF; donavere RT.  ap) isti F.  aq) isti F.  arT; W. R; Vorlico F.  as) Aquileie T.  at) desnemanos T; giesmannos F; dinismannos ed. De Rubeis et Blancato.  auT; Sivridum F; Sifradum R.  av) filiis quos] M; bonis quę F.  awseq. cum domino add. F.  ax) Detdi cum sign. abbr. RT; de Frandi F; puncta posuit De Rubeis; Dedi ed. Camici; Deddi ed. Muratori; Detmudi ed. Blancato.  ay) Conratum F.  azFT; Melano cum sign. abbr. supra primam syllabam R; Manzano ed. De Rubeis et Blancato; Melano ed. Muratori.  ba) pretem F.  bb) filium F.  bcT; Diemůr R; Diemet F.  bd) eiusdem F.  be) Frata F.  bf) Iubertum F.  bgFT; ..mach R.  bhFT; Clesta R.  bi) Wariunde F.  bjT; ...ig R; Zodich F.  bk) Hecardum F; Hercardum T.  bl) Zuin F.  bm) Ortilium F; Otiliam T.  bn) Zuin F.  bo) voluit F.  bpT; Be...adin R; Bertaldum F.  bq) Plu.. RT; .. F.  br) Ottacum F.  bs) qui F.  bt) aput R.  bucanc. T; Colchum F.  bv) Lubigragi T; Lubidruch F.  bwF; Famber RT.  bx) Henricum—sororibus] om. F.  byT; Mag R; Hruth F; Hage ed. Blancato.  bz) Cage F.  ca) Viprestach F.  cb) domina T.  cc) Machitdum ex Machitdei corr. R; Machtidi cum sign. abbr. T; Machadin F; Mathildem ed. Blancato.  cd) Predegon F; ex Pedegoi corr. T.  ceF; Otaccum RT.  cf) de Foide] Fanede F; Faide ed. De Rubeis et Blancato.  cg) Nirmeden F.  ch) Wdalricum R; Vudalricum T; Vodorlicum F.  ci) misterialem F.  cj) Ioannem FT et saepe Ioannes loco Iohannes.  ck) Wdalricum RT; Odoricum F.  cl) Ustia F.  cm) ibidem F.  cn) W. R; Wdalricus T; Vodorlicus F.  co) omnibus F.  cp) redidit T.  cq) eius T.  cr) et F.  cs) qui FT.  ct) ellectionem faceret F.  cu) W. R; Wdalricus T.  cv) autem quam T.  cw) supradictus—faceret] om. F.  cxom. F.  cyF; expedierat R; espedierat T.  cz) omnia suprascripta] om. F; omnia infrascripta T.  da) fecerat F.  db) que FT.  dc) possit F.  dd) nullu cum sign. abbr. F.  de) etiam F.  dfsic FRT; ea ed. Muratori et Blancato.  dgF; om. RT.  dh) infrascriptam T.  di) legittime F.  djex iurerando corr. F.  dk) isti F; infrascripte T.  dlseq. (S)(S)(S) add. F; seq. (S)(S)(S)(S)(S)(S) add. RT; profecto sign. insertionis notarii Ottolini Vicentini; in intergrum leg. Camici et sic ed. Blancato; puncta posuit De Rubeis.  dm) et quod] per F.  dn) istam F.  do) habere F.  dp) Diameta F.  dq) marchisana T.  dr) nuncium suum] inv. F.  dsF; parabulam RT.  dt) nomine F.  du) istam F; suprascriptam ed. Blancato.  dvF; set RT.  dwF; inviolatam RT.  dx) iuratus F.  dy) Artichus F.  dz) veteri et] om. F.  ea) chiesmanorum F.  eb) illorum—suprascripto] om. F; infrascripto T.  ec) et F.  ed) venerunt F; venierunt T.  eeseq. interfuerunt canc. F.  efF; iraverunt R; iuravere T.  eg) istam F; infrascriptam T; isstam ex sstam cum sign. abbr. corr. R.  eh) Crapicha F.  ei) Fruridus F.  ejF; Me...gar R; Mergai T.  ek) Hengelmarius—Stricha] om. F et puncta posuit.  el) Conradus de Francha] F; om. RT.  em) Nimas F.  enF; Adelbertus RT.  eo) Alastens F; Alestes T.  ep) Vorgendus F.  eq) de Gudig] om. et puncta posuit F.  er) Pilistach F.  es) Worlicus et F; Wdolricus RT.  et) Ustia F.  eu) Odorlicus F; Wdalricus RT.  ev) Odorlicus F; Wdolricus RT.  ew) Fagagna F; Flaguga RT; Flagugna ed. Blancato.  ex) Odorlicus F.  ey) Zupincha F; Zumpita R; Zunpita T; Zumpica ed. De Rubeis et Blancato.  ezF; Ottaccus R; Ottacus T.  fa) Fadesia F.  fbF; Aql cum sign. abbr. R; Aquileie T.  fc) Vodorlicus F; Wdolricus RT.  fdF; Musinih R; Musiniho T.  feT; Adelbertus R; Adalpertus F.  ffF; Frisac RT.  fg) Homotas F.  fh) Lasing F; Reising T.  fiF; Piligrinus RT.  fjF; Civitatis RT.  fk) Walfrandus F.  fl) Lescuranto F.  fm) Conradus F.  fn) Federicus F.  fo) Artichus F.  fp) Chiavoriacho F.  fq) Ottacho F.  fr) Purch F.  fs) Luseriaco F.  ft) Leonardus F.  fu) Artenea F.  fv) Leonardus F.  fw) Nippus F.  fx) Waltonus F; Walcherius T.  fyT; Vendoio F; ...endoy R.  fz) Franciscus F; Frascau T.  gaF; Muruh R; Muruch T.  gbT; Erbordus R; et Ordus F.  gcF; Fagedes RT.  gdF; Pinhno cum sign. abbr. R; Pinchano T.  geF; Clemona RT.  gfom. F; silicet T.  gg) marchionissa F.  gh) et predictis—marchisana] om. F.  giF; rogavere R.  gj) istam F; istam cum sign. abbr. R; infrascriptam T.  gkT; W. FR.  glF; aput RT.  gm) Hagem F.  gnFT; superius dictis R.  go) de F.  gp) Hecardus F; Hercardus T.  gq) in utilitatem T.  grF; presente R.  gs) Walfredo F.  gt) Wacelsacho F; Wdalsalcho R; Wodelsalcho T.  gu) Pinhano T.  gv) Ionatha—Pinzano] om. F.  gw) pingrafo F.  gx) etiam F.  gy) Ceno F.  gz) filiis F.  ha) stupam F.  hbF; iusta RT.  hc) marchisana F; marchionisa T.  hdF; tradidere RT.  he) Vorlici F; W. R; Wdelrici T.  hfex predictam corr. F.  hg) omni FR; eius T.  hh) possessione F.  hiF; superius dictis RT.  hj) Walfredus F; Walfradus T.  hk) Lescurato F.  hl) Federicus F.  hm) Artichus F; Hartuicus T.  hn) Cavoriacho F; Cauriach R.  ho) Odorlicus F; Wdolricus RT.  hpFT; Mosinih R.  hq) Honatas F.  hr) Peromulus F.  hs) Purch F.  htF; Pinchano RT.  hu) Worsalcus F.  hvF; Hermanus RT.  hw) Vodorlici F; Wdolrici R.  hxF; Cu.. RT.  hyom. F; puncta posuit RT; em. Blancato.  hz) Useno F.  ia) Bernardus F.  ib) Retinia F; Petinia T; Petina R; pro Artinia, sicut ed. Blancato.  ic) Orfrandus F.  id) Walchonus F.  ieom. F.  if) infrascriptus T.  ig) marchisina F.  ihF; exivere RT.  ii) infrascripto T.  ijF; possessione RT.  ik) predii F; predominii T.  il) infrascripto T.  im) istorum F; istorum cum sign. abbr. R; infrascriptorum T.  in) Arbenus F.  ioF; iuravere RT.  ipF; dienisermanni R; diensermanni T.  iq) Sarnetus F.  iriter. T.  isom. F.  it) tabelio FT.  iu) et F.  iv) et dinismannis] om. F.  iwom. F.  ixom. F.  iy) tercia F.  izom. F.  ja) mensis iulii] F; mense iulio RT.  jbT; Ottalinus F; Otolinus R.  jc) antiquo F.  jd) nihil F.  jeF; adens RT.  jf) possit F.  jgF; sumsi R; sumsi ex sumpsi corr. T.  jhF; om. RT.  jiom. F.

Medieval Recollections

Emperor Frederick I’s confirmation of 1180 – soon to be edited here.

Emperor Henry VI’s confirmation of 1193 – soon to be edited here.

Emperor Frederick II’s confirmation of 1214 – soon to be edited here.

Emperor Frederick II’s confirmation of 1220 – soon to be edited here.

“In decimo quarto [scrineo]: [om.] Et donatio specialis castri de Attens cum villa et omnibus iuribus.” – Thesauri claritas, opus saec. XIV, ed. Giuseppe Bianchi, Thesaurus ecclesiae Aquileiensis (Udine 1847), n. 14, p. 18.

Mapped Toponyms

Odabrana bibliografija
Pio Paschini, “I patriarchi d’Aquileia nel secolo XII,” Memorie storiche forogiuliesi 10 (1914): pp. 135–139.
Friedrich Hausmann, “Carinziani e stiriani in Friuli,” in Il Friuli dagli Ottoni agli Hohenstaufen, ed. Giuseppe Fornasir (Udine 1983), p. 563.
Maurizio Buora, “La violenta successione nel feudo di Attimis (UD) nel 1170 rivelata dall’archeologia: Uno sguardo sulla cultura materiale della “élite” germanica nel patriarcato di Aquileia,” in Archeologia delle Alpi: Studi in onore di Gianni Ciurletti, ed. Franco Nicolis and Roberta Oberosler (Trento 2018), pp. 303–312.
Sebastiano Blancato, “Il nucleo originale della tradizione documentaria del castello di Attimis,” in Il castello di Attimis: Tra natura e cultura, ed. Angela Borzacconi, Maurizio Buora, and Massimo Lavarone (Trieste 2023), pp. 73–76, 84–89.
Opaske urednika

Ulrich of Attimis, the former margrave of Tuscany, was a blood relative of Aquileian Patriarch Ulrich II of Treffen (Hausmann, cited above). He married Diemut, the daughter of Conrad, the advocate of the Church of Aquileia (1102) and the son of Count Udalschalk of Lurngau, and Mathilde, the daughter of Burchard II of Moosburg, margrave of Istria (c. 1091 – c. 1104) and the former advocate of the Church of Aquileia (before the title passed on to his son-in-law Conrad). From Diemut, Ulrich inherited Attimis and other possessions in Friuli which he bestowed onto his relative Patriarch Ulrich II and the Church of Aquileia with this donation charter.

Ulrich of Attimis had no surviving male heirs, only a daughter, Liutgard, who married into a ministerial family, the service nobility of Manzano. Liutgard and Henry of Manzano had a son, Conrad (who inherited the name of Liutgard’s maternal grandfather). This Conrad of Manzano would later try to reclaim his maternal grandfather’s possessions in Attimis (cf. Heinrich Appelt (ed.), MGH, DD 10, vol. 3 (Hannover 1985), doc. 680, p. 196 = Helmut Plechl (ed.), Die Tegernseer Briefsammlung des 12. Jahrhunderts, MGH, Briefe d. dt. Kaiserzeit 8 (Hannover 2002), doc. 63, pp. 85–86), but the properties would eventually be confirmed by Emperor Frederick I as the secular possession of the Patriarchate of Aquileia, a charter that would be reissued several times by later kings and emperors (cf. Medieval Recollections above).

Kako citirati
First citation: Josip Banic (ed.), Fontes Istrie medievalis, vol. 3: A 1077 usque ad 1209, doc. 1170_DA, fontesistrie.eu/1170_DA (last access: date).
Subsequent citations: FIM, 3: doc. 1170_DA.
Faksimil
Izvor i informacije o preslicima

The publication of the facsimiles of F (Venice, Archivio di Stato di Venezia, Consultori in iure, ms. 366/3, fols. 30v-33r) is granted free of charge by Archivio di Stato di Venezia by way of the “simplified procedure” of publishing archival facsimiles (La circolare della Direzione generale archivi n. 39 del 29 settembre 2017: procedura semplificata: pubblicazioni online che perseguano finalità scientifiche o pedagogiche, non beneficino di inserzioni pubblicitarie o commerciali e non siano soggette ad accesso a pagamento).

Photos by the editor.

The digital facsimiles remain under the exclusive copyright of Archivio di Stato di Venezia.