The representatives of the Commune of Bale subject their commune to the doge and the Commune of Venice and negotiate the terms of this subjection.
In Dei nomine, amen.
Anno nativitate Eiusdem millesimo trecentesimo trigestimo secundo, indictione quinta decima, die sexto decimo intrante mense novembris, in ducali palacio Veneciis in cancellaria et loco ubi dominus dux cum suis consiliariis stare consuevit, presentibus sapientibus, nobilibus et discretis viris domino Andrea Pisani quondam domini Nicolay Pisani, Iohanne Mauroceno filio domini Marci Mauroceni Zanacol(i), domino Nicolao Pistorino cancellario Ducatus Veneciarum, Andrea de Capite Aggeris notario et scriba Ducatus Veneciarum, Iohanne quondam Odorici Galledar(ii), Marco Stefano quondam Iohannis Stefano ser Boldi de Veneciis et aliis vocatis et rogatis.
Humana conditio et si mundane supposita gravitati potentiorum iniquitatibus diversimode molestatur, tamen commendabile iudicatur, si eciam status sui conservationem et oppresionum propulsationem salubriter cogitetur, ut quod virtutis debilita pati cogit removeat providi consilii medicina.
Hoc itaque solicita cogitatione pensantes, viri providi et discreti Sergius quondam Montanar(ii) et Martinus Galineta iudices terre Vallis unacum populo et universo * Communi dicte terre, ac videntes afflictiones et desolationes et ruinas * continuas dicte terre, sui territorii et districtus propter * molestias et damna reales et personales que * per suos rectores et aliter irrogabantur eisdem, ut est omnibus manifestum, * et attendentes mansuetudinem ducalis dominii, que subditos suos ab omnibus deviis benigne retrahent ad viam reducit salutarem ac eius benignitatem clementie, que ad se recurrentes non deserit immo gatiose ipsius auxilium et misericordia postulantibus imperitur, ducti consilio saniori, deliberato consilio et unanimi voluntate pro necessaria salute et conservatione ipsorum et * terre * sue predicte Vallis, * providerunt * summittere perpetuo domino duci et Communi Veneciarum liberaliter se et sua.
Et optantes effectu quod firmaverant adimplere, transmiserunt * ad presentiam excellentissimi domini domini Francisci Dandulo Dei gratia incliti ducis Venetiarum et Communis Veneciarum * viros discretos Giroldum quondam Leonardi et Franciscum notarium olim gastaldionem Vallis suos veros nuncios et sindicos in dicte terre arengo solempniter constitutos * ad prestandum, dandum et conferendum et summittendum libere * et absolute dictam terram Vallis eiusque districtum, iura et iurisdictiones quemlibet ac homines predicte terre sub dominio et in dominio prefati domini ducis et Communi Veneciarum, ut de ipsorum sindicatu constat plenea publico instrumento cuius tenor per omnia talis est: [seq. doc. 1332_PV; premite hic ut id ostendat].
In Christi nomine, amen.
Anno Eiusdem nativitatis millesimo trecentesimo trigesimo secundo, indictione quarta decima, die vigesimo tercio septembris, Vallis sub logia Communis, presentibus Facio notario de Polla quondam Dominici notarii, Guidoto quondam Varnesii, Fanoelo quondam Messarii, Beltramo calegaro quondam castellani et Andrea dicto Terçanino omnibus de Rubino [sic!] et aliis.
In pleno et generali Consilio Communis castris Vallis, sono campane et voce preconia de mandato infrascriptorum iudicum in loco solito pro infrascriptis percomplendis specialiter et solempniter congregato, ut moris est, in quo quidem Consilio fuerunt vigintinovem consiliarii qui sunt plusquam due partes Consilii dicti castri, providi et discreti viri Sergius quondam Montanarii et Martinus Galineta iudices Vallis – de expresso consensu et licentia omnium de dicto Consilio ac predicti de nominato Consilio de expresso mandato, asensu et licentia dictorum iudicum insimul et unacum eis unanimes et unius voluntatis, tam eorum nominibus propriis quam dicti Comunis et omnium personarum eiusdem castri Vallis – fecerunt, constituerunt, creaverunt et ordinaverunt discretos viros Giroldum quondam Leonardi et Franciscum notarium olim gastaldionem Vallis suos et dicti Comunis et hominum Vallis sindicos, actores et procuratores speciales, presentes et sponte mandatum suscipientes et quemlibet eorum in solidum – ita quod occupantis conditio potior non existat et quod unus eorum inceperit alter mediare possit, prosequi et finire –, et specialiter ad dandum, tradendum et submittendum castrum Vallis homines et personas ipsius e[i]usque districtum, iura, iurisdictiones et dominium cum omnibus suis appendiciis, adiacentiis et pertinentiis serenissimo domino domino Francisco Dandulo Dei gratia Veneciarum, Dalmacie atque Chroacie inclito duci et domino quarte partis et dimidie tocius Imperii Romanorum et egregio Comuni Veneciarum predicto libere et absolute, servato iure omnium personarum vel etiam non servato, iuxta ipsius domini ducis beneplacitum voluntatis, instrumenta seu contractus dationis, traditionis, submissionis et promissionis cuiuslibet generis, qualitatis et condicionis que opus essent predictis vel prefatis domino duci et Comuni Veneciarum placerent seu viderentur utilia, sub pena cuiuslibet quantitatis, celebrandum et contrahendum sacramentum, tam sequiti quam fidelitatis quam in cuiuslibet conditionis, qualitatis seu generis in eorum de Valle animabus prestandum et fatiendum, gratiam unam et plures speciales ab eodem domino duce impetrandum et obtinendum, et generaliter ad omnia alia et singula fatienda, exercanda et complenda que in predictis et circa predicta et ab eis pendentia et conexa et que in talibus submissionibus oportuna et necessaria essent et que prefatis domino duci et Comuni Veneciarum atque dictis sindicis locum esse in premissis videbuntur, dantes et concedentes predicti constituentes, tam eorum nominibus quam Comunis et hominum predictorum, eisdem suis et Comunis et hominum Vallis sindicis et procuratoribus et cuilibet eorum plenam, liberam et expeditam administrationem et generale mandatum in omnibus et singulis supradictis et ab eis pendentibus et conexis, agendis et complendis quemadmodum quilibet verus et legittimus sindicus et procurator in similibus habere posset, etiam si mandatum exigeret speciale, vel ipsimet facere possent si personaliter interessent.
Et promiserunt predicti constituentes, suis et nominibus quibus supra, cum expensis et obligationibus omnium suorum et dicti Comunis hominum Vallis bonorum mihi notario infrascripto, recipienti et stipulanti pro omnibus quorum interest vel poterit interesse, firmum, ratum et gratum habere et tenere perpetualiter quicquid per dictos eorum et dicti Comunis et hominum Vallis sindicos vel alterum eorum in premissis factum extiterit sive gestum ipsosque sindicos ab omni obligatione sive promissionis honere relevare, sub suorum et dicti Comunis et hominum Vallis bonorum omnium yppotecha.
Ego Iacobus domini Benvenuti de Medullo, civis Tervisinus, notarius sacri pallatii hiis omnibus interfui et rogatus scripsi.
Qui quidem sindici * coram prefato domino duce et suo consilio constituti predicta omnia recitantes et vera esse asserentes * et approbantes, sindicario nomine supradicto ei presentaverunt et obtulerunt, prout superius dictum est, per omnia terram predictam Vallis eiusque districtum, homines et bona libere, sponte et absolute ac eius dominium et iurisdictiones et iura quelibet dicte terre et districtui quomodolibet pertinentes vel que possent pertinere seu hominibus dicte terre, pro parte dictorum iudicum, populi et Comunisb humiliter supplicantes et diutius cum instantia multimoda postulantes, quatenus dictam dationem et submissionem, compatiendo super miserabili conditione terre, supradictus dominus dux recipere dignaretur.
Quorum supplicationibus idem dominus dux cum suis consiliis demum benignius inclinatus, motus etiam pietate, dictam dationem et submissionem atque dominium recepit et acceptavit, salvis semper et reservatis iuribus quorumcumque.
Que iura omnia promittere, solvere, dare et satisfacere, nomine quo supra, dicti sindici promiserunt cuicumque aut quibuscumque tenerentur vel videretur ipsi domino duci quod teneretur in pecunia et aliter, sicut mandare et ordinare voluerit dominus dux prefatus.
Quibus omnibus sic peractis, postmodum prefatis sindicis Vallis instantibus et humiliter pro sua * conservatione * postulantibus *, consensit prefatus dominus dux de solita benignitate servari * capitula * infrascripta ad sue, scilicet ipsius domini ducis in totum et parte beneplacitum voluntatisc.
[1] Primo videlicet, quod idem dominus dux dabit sibi rectorem singulis annis, qui habeat libras quingentas parvorum a Comuni dicte terre in anno pro suo salario, et res suas et arnesias dictum Comune Vallis debet conducere a ripa sancti Pauli usque in castrum Vallis in adventu dicti rectoris et in recessu similiter eas reducere usque ad dictam ripam laboribus et expensis Comunis Vallis in utraque viam, cui rector per totum suum regimen tenere et habere debeat tres domicellos et duos equos competentes. Si vero notarium secum conduxerit, sunt contenti ipsi rectori dare libras XII parvorum ultra salarium antedictum.
[2] Item quod ipse rector debeat regere ipsam terram et homines cum duobus iudicibus dicte terre secundum formam statutorum et secundum consuetudines eorumdem. Verum tamen ipse solus rector in criminalibus regat et procedat sicut sibi melius apparebit et non possit quis pro debito carcerari nec personaliter detineri ad alicuius sui creditoris instantiam vel pro obligatione aliqua facta vel facienda.
[3] Item quod iudices et omnes consiliarii atque officiales dicti castri quicumque sint debeant esse nativi dicti castri vel qui alias consueti sunt habere officia ibi vel qui steterint in eodem castro continue vicini ad fationesd per quinquenium et aliorum extra predictos nullus esse possit.
[4] Item quod dominus Sergius de Castro Pole et eius successor, si voluerit petere vel agere contra Comune Vallis vel singulares personas dicte terre, ipsos convenire possit tantum coram dicto rectore et iudicibus Vallise cum conditione tamen quod nulla sententia que detur per ipsam curiam in factis dicti domini Sergii, sive in secundum sive in contrarium, vim habeat nisi rector fuerit in conscientia de ipsa cum iudicibus vel altero eorumdem.
[5] Item quod Petrus de Pirano non possit venire nec habitare in dicta terra nec inf confinibus eiusdem.
[6] Item quod baniti hinc inde sint absoluti, et non intelligendo bannitos qui forent propter proditionem vel homicidium.
[7] Item quod homines Vallis possint eorum bladum conducere ad terras subiectas Comuni Veneciarum cum littera sui rectoris, ita tamen quod reportent litteras rectori predicto a rectore loci quo dictum bladum conductum fuerit.
[8] Item quod Comune et homines Vallis possint affictare pascua sua quibus voluerint et pro precio quo voluerint, convertendo affictum in suum Comune.
[9] Item quod Comune Vallis non gravetur pro presenti anno de expensis paysinatici.
[10] Item quod, si quis sentiens se gravatum ab aliqua sententia voluerit appellari ad curiam ducalem et non ab aliam curiam, possit vel debeat appellare.
Quam quidem receptionem et acceptionem factam per dominum ducem prefatum dicti sindici pro se et nominibus quibus supra recognoscantes, ratificantes et approbantes dationem et submissionem prefatam corporali ad sancta Dei evangelia tactis scripturis, et in eorum animabus iuraverunt fidelitatem et obedientiam prefato domino duci, pro se et Comuni Veneciarum stipulanti, et promiserunt sponte et ex certa scientia perpetuo observare * et attendere omnia et singula suprascripta et ea firma et rata habere et tenere et non contrafacere vel venire aliqua ratione vel causa de iure vel de facto, sub obligatione * bonorum * Comunis et universitatis dicte terre presentium et futurorum, renunciantes insuper ad cautelam omni exceptioni doli mali, in factum actioni, simulationi sine causa vel sine iuxtag causa et omni alii defensioni et iuri, tam ecclesiastico quam civili, per quam vel quod posset * contrafieri in premissis vel aliquo premissorum.
(SN) Ego Bonincontrus quondam Nicolai de Bovis de Mantua imperiali auctoritate notarius et Ducatus Veneciarum scriba predictis omnibus interfui et rogatus de partibus predicta scripsi, complevi et roboravi.
a) add. al. man. sup. l. B. b) seq. hon canc. B. c) in totum et parte beneplacitum voluntatis] add. in marg. dex. B. d) sic B et undique fationes loco factiones. e) seq. ac cum sign. abbr. canc. B. f) seq. suis canc. B. g) sic B: pro iusta.