Aquileian Patriarch Gregory of Montelongo pledges to submit to arbitration by King Ottokar II of Bohemia and Archbishop Vladislaus of Salzburg regarding his capture by Count Albert I of Gorizia and his allies (including Frederick of Caporiacco, the brothers Dietalm and Henry of Villalta, James of Ragogna, and the Commune of Koper), committing to restore the count and his allies to their previous status and address all grievances between the parties, offering the castles of Gemona and Chiusa as security to be forfeited to the count should he fail to comply, while also promising to seek papal absolution for the count and his allies from excommunication incurred due to his capture.
Nos Gregorius Dei gratia sancte sedis Aquilegensis patriarcha universis notum facimus, tam presentibus quam futuris, quod super facto nostre captivitatis, et super concordia et pace inter nos et nostros ex una parte et ex altera inter nobilem virum dominum Albertum comitem Goricie et complices suos, scilicet dominum Federicum de Cauriaco, Dietalmum et Henricum fratresa de Villalta et dominum Iacobum de Ragonia * et alios dicti comitis complices et fautores perpetuo tenenda, et super restitutione ipsius comitis et suorum complicum et fautorum in statum pristinum facienda, in quo ante captivitatem nostram iidem erant constituti, in quorum complicum et fautorum numero Iustinopolitana communitas est inclusa, et super renuntiatione impetitionis seu actionis que nobis et nostris successoribus et ecclesie Aquilegensi occasione huiusmodi captivitatis nostre contra dictum comitem et prefatos illius complices et fautores ex lege et ex canone competere dignoscitur in hoc facto, et super universis iniuriis, violentiis, gravaminibus atque dampnis que vel quas idem comes, complices et fautores sui predicti captivando personam nostram nobis et Aquilegensi ecclesieb * eiusdemque ecclesie fidelibus et devotis irrogarunt, nos * sicut et ipse comes in magnificum virum dominum Ottaccarum illustrem regem Boemie, ducem Austrie et Stirie, marchionem Moravie et in reverendum in Christo patrem * dominum Wlodislaum sanctec Salçburgensisd ecclesiee archiepiscopum tanquam in arbitratoresf sive amicabiles compositores concorditer compromisimus sub metu peneg inferius annotate, promittentes * quod illorum verbo et ordinationi sive amicabili compositionih absque cuiusque contradictionis et dilationis obstaculo * stabimus, et obediemus quam iidem domini rex et archiepiscopus super prefatis omnibus inter nos et nostros ecclesiamque nostram ex una parte et eundem dominum comitem suosque complices et fautores memoratos ex altera duxerint statuendumi. *
Deinde nos etiam * compromisimus in dictos dominos regem et archiepiscopum tanquam in arbitros et amicabiles compositores, promittentes quod ad eorum sententiam arbitrii et ordinationem super universis gravaminibus atque dampnis et violentiis iuribus et iniuriis, que vel quas per modum querimoniarum prefatus dominus comes et sui memorati complices et fautores contra nos sive nostros proponunt aut proponere decreverint in futurum, coram dictis dominis arbitris, aut coram illis quos ad hoc iidem arbitri deputaverint, faciemus eidem domino comiti et dictis suis complicibus et fautoribus pro parte nostra et nostrorum iustitie complementumj, vel compositionem amicabilem exibebimus *, quandocumque a dictis dominis arbitris fuerimus requisiti.
Ut autem hec singula et universa que prediximus per nos et nostros successores secundum formam superius annotatam compleantur et ad effectum finaliter deducantur, ecce pro metu pene qua compromissum nostrum vallavimus, nos duo castra ecclesie Aquilegensis, videlicet Clemonamk atque Clusam, in prefatorum dominorum regis et archiepiscopi potestatem tradidimus, et illis eadem loco pignoris obligavimus remanenda tam diu in illorum potestatem quam diu per nos nostrosque successores, ut dictuml est, finaliter omnia compleantur.
Verum, si forte in hac parte nos vel nostri successores inventi fuerimus contrarii vel rebelles, eadem * castra ex tunc in potestatem dicti comitis debent tradi, et ipse dominus rex * contra nos seu successores nostros in prestando auxilio adherebit.
Demum nos etiam promisimus bona fide, quod sine omni dolo etm fraude, tam apud Sedem Apostolicam quam apud dominos cardinales et alios universos amicos nostros in Romana curia existentes, toto ingenio et posse nostro fideliter laborabimus pro optinendan excommunicationis absolutione quam memoratus dominus comes et sui complices et fautores huiusmodi nostre captivitatiso pretextu dignoscuntur ex canone late sententie innodari. Et prelibata castra nostra debent tam diu in sepe dictorum dominorum regis et archiepiscopi potestatemp remanere quam diu eiusdem excommunicationis absolutio apud Sedem Apostolicam vel eiusdem Sedis legatos habentes super hoc plenitudinem potestatis per nos vel nostros successores sive per Capitulum nostrum impetrata non fuerit vel optentaq.
Obligavimus enim in hunc modum * castra nostrar memorata, quod per dictos dominoss regem et archiepiscopum presens negotium infra Pasca de madio sive festum Pentecostes proximumt venturum debeat terminari, nisi causa vel excusatio legittimau occurrerit que possit legittimav reputari.
Et quia super premisis omnibus articulis, qui continentur in compromisso presenti, Capitulum Aquilegensis ecclesie suum consensum prebuit et assensum [adhibuit]w et [suam]x bonam voluntatem, ad maiorem evidentiam et cautelam presens instrumentum conscribi fecimus et nostri et ipsius Capituli sigillorum pendentium munimine roborari.
(SN) Ego Hermannus de Perticay imperiali auctoritate notarius hiis omnibus presens interfui et omnes prenotatos et singulos articulos iussus * a supradicto domino Gregorio sancte sedis Aquilegensis patriarcha apud Civitatem Austrie in camera sua in plena libertate constituto, non coacto, non compulso sed motu proprio et propria libertate, fideliter scripsi, et vidi et audivi quod dictus dominus patriarcha promisit dicto domino Volodislaoz archiepiscopo Salçburgensia', recipienti pro se et vice et nomine supradicti domini Ottaccari illustris regis Boemie, per se suosque successores, liberos et ministeriales, Capitulum predictum Aquilegensis ecclesie, complices et fautores et homines suos attendere per omnia et servare, prout superius sunt expressa.
Acta sunt hec apud Civitatem Austrie in pallatio ipsius domini patriarche, in camera sua ubi sedebat idem dominus patriarcha, [sub]b' anno Domini millesimo ducentesimoc' sexagesimo septimo, indictione decima, die quinto exeunte augusto, presentibus venerabili in Christo patre domino Alberto Concordiensi [episcopo]d', capitaneo generali totius terre Foriuliie', fratre Rodulfo quondam ministro fratrum minorum per Marchiam Tervisinamf', dominis Sublimano iudiceg' eth' Aycardino Litolfi ambassatoribusi' Paduanis et Marsilio notario eorumdem, magistro Henrico canonico Frisingensi et domino Conrado plebano de Aymburchj' etk' domino Rodecheriol' de Aldenrainm' nunciis illustris regis Boemie et domino Sivrido de Meremburchn', dominis Iohanne de Cucania et Asquino de Varmo ministerialibus Aquilegensis ecclesie testibus ad hoc vocatiso' et aliis quam pluribus.
(SP) (SP)p'
a) om. A2. b) Aquilegensi ecclesie] inv. A2. c) om. A2. d) Salçeburgensis A2. e) Salçburgensis ecclesie] inv. A2. f) arbitros A2. g) metu pene] ex pene metu corr. A2. h) compositione A2. i) statuendam A2. j) iustitie complementum] inv. A2. k) sic A1; Glemonam A2. l) predictum A2. m) dolo et] om. A2. n) obtinenda A2. o) seq. nostre iter. A1. p) potestate A2. q) obtenta A2. r) om. A2. s) dominum A2. t) proximo A2. u) legitima A2. v) legitima A2. w) A2; om. A1. x) A2; om. A1. y) Hermannus de Pertica] Fontanabona dictus Bonattus A2. z) Wlodislao A2. a') Salçeburgensi A2. b') A2; om. A1. c') CCmo A2. d') A2; om. A1. e') Foriiulii A2. f') Tarvisinam A2; seq. Io canc. A1. g') iudici A2. h') om. A2. i') ambaxiatoribus A2. j') Ayburch A2. k') om. A2. l') Rodingerio A2. m') Aldenrayn A2. n') Merenberch A2. o') convocatis A2. p') (SP) (SP)] (SP D) (SP D) (SP D) (SP D) (SP D) A2.
“Gregorius patriarcha Aquilegensis anno MCCLXVII, die V exeunte augusto, exivit captivitatem dicti comitis Albretti Goritie, et conductus fuit Civitatem, procurato tamen prius per venerabilem patrem Wotislaum archiepiscopum Salsburgensem cum ipso domino patriarcha, dum erat in captivitate, et cum Foroiuliensibus ex parte una et cum dicto comite ex altera, quod fuit per partes compromissum in ipsum archiepiscopum et dominum regem Boemie et postea Civitate confirmatum.” – Julian Cavalicco, Civitatensis chronica, ed. Tambara, RIS, ser. 2, 24/14 (Città di Castello 1905), pp. 5–6.
“[sub anno 1267] Patriarcha Aquilegiensis a domino Al(berto) comite Goritie captivatur, qui postea per dominum archiepiscopum Salzburgensem Wlodeslaum sub quibusdam conditionibus absolvitur.” – Annales sancti Rudberti Salisburgenses, ed. Wilhelm Wattenbach, MGH, Scriptores 9 (Hannover 1851), p. 797.
Patriarch Gregory’s official acceptance to relegate his dispute with Count Albert I of Gorizia to the arbitration of King Ottokar II of Bohemia and his nephew, Archbishop Vladislaus of Salzburg, was a precondition for his release from imprisonment. As chronicler Julian notes (cited above under Medieval Recollections), the patriarch was released from prison precisely on August 27, the same day that he issued this charter from Cividale.
Among other things, the charter is notable for confirming that Count Albert I of Gorizia was indeed excommunicated by the Holy See for his capture and imprisonment of Patriarch Gregory of Montelongo. The Aquileian patriarch now promised to lend his full support to lift this excommunication from his advocate.
The arbitrational sentence was never proffered, and the two adversaries would rekindle the flame of open warfare in July of 1268.