Emperor Conrad II confirms the decisions of the Synod of Rome from 1027 regarding Aquileian jurisdiction over Grado, invests the patriarchs of Aquileia with the possession of “the parish of Grado”, and donates Venetian territories between the rivers Piave and Livenza to the Patriarchate of Aquileia.
(SC)a In nomine sancte et individue Trinitatis.b
Conradusc divina favente clementia Romanorum imperator augustus.
Si ecclesied Dei per alicuius detrahentis imminutioneme destructe per Imperii nostri auctoritatem fuerint reparate ac sublimatef, Regni nostri statum stabiliri nosqueg ęternamh beatitudinem promereri non solum credimus, sed pro certo habemus.
Unde omnium sancte Dei Ecclesie nostrique fidelium presentium scilicet ac futurorom sciat universitas, qualiter nosi communi fidelium nostrorum decreto, papę scilicet Iohannis et Popponisj patriarchę venerabilis, Arbonis Moguntinik archiepiscopi, Popponis Treverensis archiepiscopi, Hereperti Mediolanensis archiepiscopi, Hereperti Ravennatisl archiepiscopi ceterorumquem episcoporum ac Regni nostri fidelium synodumn Rome habendam condiximus. Ibi vero predictus fidelis nostero Poppo patriarcha in presentia omnium consurgens multa etp iusta reclamavit de Gradu plebe sua, quę iure ac veteri constitutione sancte Aquilegensiq ecclesie semper fuit subiacens et obediens, sed Venetici temeraria et iniqua potestate contrar leges et contra ius apostolicum quasi ad destructionem sancte Aquilegensis ecclesie in eodem loco Gradus dicto episcopatum fore fecerunt. Allatas sunt quoque ibit plura et verissima scripta, in quibus continebaturu rectores prefatę ecclesię sepius ob hoc reclamasse, sed nichil profecisse.
Nos autem hanc reclamationem, uti iustum fuit, aure benigna percipientes, communi totius sancti concilii consilio ac iudicio domnus apostolicus nosque sanctam Aquilegensem ecclesiam eiusque rectorem Popponem patriarcham de Gradu plebe sua secundum canonica precepta investivimusv.
Venetici verow quoniamx semper Imperio nostro rebelles extiterunty et Gradum plebem per vim tenueruntz, ne prefata ecclesia de propriis rebus tale pateretur damnuma', per petitionem dilecte coniugis nostrę Gislęb' imperatricis nostrique filii Heinricic' regis acd' Brunonis nepotis nostrie' et cancellarii, sanctef' Aquilegensi ecclesie eiusque rectori Popponi patriarche et eius successoribus donamus et per huius precepti paginam confirmamus terram quam Veneticig' olim visi sunt habere inter fluvios Plavumh' et Liquentiam iacentem cum omnibus suis appendiciis et utilitatibus, agris, pratis, campis, pascuis, terris cultis et incultis, molendinis, aquis aquarumque decursibus, venationibus, piscationibus, exitibus et reditibusi' mobilibus et immobilibus.
Eo scilicet tenore, ut nullus dux, episcopus, marchio, comes, vicecomes seu ulla Regni nostrij' magna vel parva persona sepek' nominatam Aquilegensem ecclesiaml' eiusque rectorem de hac traditionem' audeat inquietare, despoliare veln' disvestire.
Si quis veroo', quod minime credimus, hanc nostram traditionemp' in aliquoq' infregeritr', sciat se compositurum mille libras auri puri, medietatem camerę nostrę et medietatem predictę ecclesię.
Quods', ut verius credatur et diligentissime ab omnibus conserveturt', cartam hanc inde conscriptam manu propria firmavimus et sigillo nostro insigniri iussimus.
Signum domni Chuonradiu' Romanorum imperatoris augusti. (SM)v'
Bruno cancellarius vice Pilegrimiw' archicancellarii recognovit.
Datum VIII idus marciix', indictione II, anno Dominicę incarnationis MXXXIIIIy', anno vero domni Chůnradiz' secundi regnantis X, imperantis VIII.
Actum Seligunstata''.
Feliciterb''.
a) om. C. b) (SC)—Trinitatis] om. D. c) Chvonradus C. d) ecclesias C. e) imminutione D. f) reparate ac sublimate] inv. D. g) seq. statum canc. D. h) eternam CD et undique -e loco -ę. i) D; lac. B. j) Poponis et undique Popo loco Poppo CD. k) Mogontini C; Mungontini D. l) Ravenatis C. m) seq. de add. C. n) sinodum D. o) fidelis noster] inv. CD. p) D; lac. B. q) Aquileiensi D et saepe Aquileiensis. r) et contra D. s) ablata D. t) quoque ibi] inv. D. u) continebantur D. v) CD; investimus B. w) om. D. x) quomodo C. y) Veneti appelati rebelles Imperii, falso tamen quia numquam fuerunt subiecti eidem add. man. rec. in marg. sin. D. z) tenuerant D. a') dampnum C. b') Hisle C. c') Henrici D. d') et D. e') nepotis nostri] inv. CD. f') dicte D. g') Veneti D. h') Plavim C. i') redditibus CD. j') Regni nostri] inv. CD. k') parva persona sepe] CD; lac. B. l') Aquilegensem ecclesiam] inv. D. m') tradictione D. n') D; om. BC. o') autem et seq. vero canc. D; autem ed. Bresslau. p') tradictionem D. q') credimus—aliquo] CD; lac. B. r') D; infregerit B; infringent C. s') et D. t') observetur D. u') Conrardi CD. v') om. D. w') Pilegrini C; Pellegrini D. x') lac. C. y') lac. C. z') Chvonradi C; Corardi D. a'') Siligustat D. b'') seq. amen add. D.
“De contentis in secundo scrineo: [om.] Certa quoque imperialia et regalia iura de plebe Gradensi.” – Thesauri claritas, opus saec. XIV, ed. Giuseppe Bianchi, Thesaurus ecclesiae Aquileiensis (Udine 1847), p. 4.
Emperor Conrad II’s confirmation of the Synod of Rome that took place in April of 1027 (see it edited here), essentially confirming the decrees of the Synod of Mantua that took place exactly two hundred years earlier (see them edited here), both synods aiming to settle the conflict between the two patriarchates, Grado and Aquileia, over the metropolitan jurisdictions over Istrian bishoprics in the favor of the pro-imperial Church of Aquileia (see more on that conflict here). As in the 9th century, so too in the first half of the 11th century, these decrees proved impossible to implement and the conflict would last for another hundred years, the official resolution coming only in 1180 (doc. 1180_GA).