1037_KE1

Era
Vol. 2: A 804 usque ad 1077
Date
17th of August, 1037
Place
Regestum

Emperor Conrad II donates Umag to the Bishopric of Novigrad as both an ecclesiastical and temporal possession; 16th-century forgery.

Source
The original is lost; the text survives only in much later copies, that are in turn based on copies:
F = San Daniele del Friuli, Civica Biblioteca Guarneriana, ms. 262 (= Collezione Fontanini 78: Copie di bolle, privilegi e documenti relativi al Patriarcato d'Aquileia), pp. 602-603; 18th-century simple copy based on Historia Istriensi by Francesco Zeno, a 17th-century bishop of Koper (nowadays lost work).
T = Giacomo Filippo Tommasini, De Commentarij storici-geografici della provincia dell' Istria, pp. 222-223 (edition published in Archeografo triestino, vol. 4, 1837); a mid-17th-century copy based on the copy commissioned by a Marcus de Venetiis, the general vicar of Bishop John of Novigrad and most probably authenticated by the same notary who authenticated doc. 1037_KE.
Previous Editions
Harry Bresslau (ed.), Conradi II diplomata, Monumenta Germaniae historica, Diplomata regum et imperatorum Germaniae, vol. 4 (Hannover – Leipzig 1909), doc. n. 288, pp. 405-407.
FIM Edition
Diplomatic edition based on F with significantly different readings from T reported in the critical apparatus; the text in petite font refers to parts taken verbatim from the charter model, doc. 1037_KE.
Transcription

In nomine sanctae et individuae Trinitatis.

Conradus divina favente clementia Romanorum imperator augustus.

Quocirca notuma sit omnibus sanctae Dei Ecclesiae fidelibus praesentibus scilicet et futuris qualiter Poppo patriarcha sanctae Aquileiensis ecclesiae pro remedio animae suae sanctae Aemoniensis ecclesiae paupertati misericorditer compassus villam Humaghi iuxta eandem Aemoniensem civitatem sitam, quam ipse per nostrum praeceptum et privilegium apostolicum usque nunc visus est possidere, in nostrum ius reflexit, eo rationis tenore quatenus pro Dei amore nostraque animae redemptione atque suae petitionis interventu sanctae Aemoniensi ecclesiae et Ioanni eiusdem sedis praesuli suisque successoribus memoratam villam Humaghi cum placitis et districtionibus, collectis et angariis, foro, suffragio, herbatico et escatico ceterisque publicis fructibus, cum omnibus pertinentiis suis, prout ipse eam hucusque visus est obtinere, per nostrae traditionis auctoritatem largiri atque confirmare dignaremur, quo stabilis et inconvulsa in eiusdem ecclesiae iure perpetualiter deinceps permaneret.

Cuius dignis petitionibus aures nostrae serenitatis accommodantes per huius imperialis decretib paginam largimur et corroboramus sanctae Aemoniensi ecclesiae et Ioanni eiusdem praesuli suisque successoribus, qui pro tempore fuerint, praelibatam villam Humaghi in diocesi Aemoniensi existentem, ut ea pleno iure tam spiritualiter quam corporaliter perpetuo gaudere possint, cum placitis et districtionibus, collectis et angariis, foro [et]c suffragio, herbatico et escatico reliquisque publicis fructibus et cum omnibus, quae legali iure ad eam pertinere videntur, secundum quod Popponi patriarchae per praecepti nostri paginam contulimus.

Eo scilicet ordine, ut nullus dux, marchio, comes, vicecomes nullaque Regni nostri magna vel parva persona in praedicta villa placitare vel collectas facere vel homines angarizare praesumant praeter praelibatum Ioannem episcopum suosque successores.

Si quis vero huius nostri praecepti paginam infringere voluerit, sciat se compositurum libras mille argenti, medietatem camere nostrae et medietatem ecclesiae Aemoniensi eiusque rectoribus.

Quod, ut verius credatur et diligentius ab omnibus observetur, manu propria confirmantes sigilli nostri impressione insigniri iussimus.

Signum domni Conradi secundi invictissimi Romanorum imperatoris augusti.

Rudolphusd episcopus et cancellarius.e

Data sexto decimo kalendas septembris anno Dominicae incarnationis millesimo vigesimo nono, anno autem domni Conradi quinto decimo imperii.

Actum Aquileiae.

Feliciter.

Apparato critico

aT; om. et puncta posuit F.  bsic F; praeceptum T, sicut 1037_KE.  cT; om. F.  d) Rudelohus T.  eseq. Nos frater Marcus de Venetiis vicarius generalis domini fratris Ioannis Dei gratia episcopus Emoniensis presens instrumentum seu privilegium de nostra voluntate iussimus de verbo ad verbum de autentico privilegio, quod apud nos est, extrahi ut in eo plenius continetur et per notarium infrascriptum fideliter exemplari add. T.

Selected Bibliography
Giacomo Filippo Tommasini, “De Commentarij storici-geografici della provincia dell' Istria libri otto con appendice,” Archeografo triestino 4 (1837): pp. 220ff.
Bernardo Benussi, Nel medio evo: Pagine di storia istriana (Rovinj – Trieste 2004), pp. 254-257.
Editor's Notes

The charter in question is an undoubted forgery based entirely on the interpolated donation of Emperor Conrad II to the Bishopric of Novigrad from 1037 (see the document here). The lines in petit font refer to this document, demonstrating the extent to which it served as a template for this forgery. Even the copyist errors were faithfully reproduced, such as Rudelohus /Rudolphus instead of Kadelohus and the nonconcordant elements of the datatio (see the editor's comments in 1037_KE).

The charter was most certainly forged only in the 16th century when the bishop of Novigrad Marc'Antonio Foscarini initiated a legal process with the Roman Rota against the Bishopric of Trieste regarding the ecclesiastical jurisdictions over Umag (as narrated by another bishop of Novigrad, Giacomo Filippo Tomasini, see the text here, pp. 240-243). The charter was forged precisely for this trial where it served its original purpose as the Rota pronounced Umag as belonging to the diocese of Novigrad.

In any case, Umag remained ecclesiastically under Trieste throughout the medieval centuries whereas it voluntarily subjected itself to Venice in temporalibus in 1268. There is no trace of any worldly jurisdictions exercised either by the bishops of Trieste or the bishops of Novigrad in Umag.

How to Cite
First citation: Josip Banic (ed.), Fontes Istrie medievalis, vol. 2: A 804 usque ad 1077, doc. 1037_KE1, fontesistrie.eu/1037_KE1 (last access: date).
Subsequent citations: FIM, 2: doc. 1037_KE1.
Facsimile

Facsimile of ms. F to be published here following the approval of Civica Biblioteca Guarneriana di San Daniele del Friuli.